Topforexvn.com – Năm 2025 khép lại với hàng loạt biến động lớn về thuế quan, tái cấu trúc chuỗi cung ứng và những toan tính chiến lược giữa các nền kinh tế hàng đầu, khiến bức tranh thương mại toàn cầu bước sang năm 2026 vẫn phủ đầy bất định.
Sự trở lại Nhà Trắng của Tổng thống Donald Trump trong năm 2025 đã nhanh chóng tạo ra một năm đầy sóng gió cho thương mại thế giới. Hàng loạt biện pháp thuế quan mới được Washington áp đặt lên các đối tác thương mại đã đẩy mức thuế nhập khẩu của Mỹ lên cao nhất kể từ thời kỳ Đại suy thoái, làm đảo lộn dòng chảy thương mại toàn cầu.
Những chính sách này, cùng phản ứng của các nền kinh tế lớn, được dự báo sẽ tiếp tục là tâm điểm theo dõi trong năm 2026.
Một năm thuế quan đầy biến động
Theo Trung tâm Nghiên cứu Chính sách Budget Lab thuộc Đại học Yale, các biện pháp của ông Trump, với mục tiêu tái thiết năng lực sản xuất trong nước, đã nâng mức thuế quan trung bình của Mỹ từ dưới 3% vào cuối năm 2024 lên gần 17% trong năm 2025. Các khoản thuế này hiện mang lại cho ngân sách Mỹ khoảng 30 tỷ USD mỗi tháng.
Trước áp lực thuế quan, nhiều đối tác thương mại buộc phải cử phái đoàn cấp cao đến Washington nhằm tìm kiếm các thỏa thuận giảm thuế, đổi lại là những cam kết đầu tư hàng tỷ USD vào nền kinh tế Mỹ. Các thỏa thuận khung đã được ký với nhiều đối tác quan trọng như Liên minh châu Âu, Vương quốc Anh, Thụy Sĩ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Việt Nam và một số quốc gia khác.
Tuy nhiên, thỏa thuận cuối cùng với Trung Quốc vẫn chưa đạt được, dù hai bên đã trải qua nhiều vòng đàm phán và các cuộc gặp trực tiếp giữa Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập Cận Bình.
Tại châu Âu, các doanh nghiệp xuất khẩu phần nào đã thích nghi với mặt bằng thuế mới nhờ các cơ chế miễn trừ và việc mở rộng sang những thị trường thay thế. Ngân hàng Societe Generale ước tính tác động trực tiếp của thuế quan đối với khu vực đồng euro chỉ tương đương khoảng 0,37% GDP.
Trong khi đó, Trung Quốc ghi nhận thặng dư thương mại vượt mốc 1.000 tỷ USD nhờ đa dạng hóa thị trường ngoài Mỹ, nâng cấp chuỗi giá trị sản xuất và tận dụng vai trò then chốt của kim loại đất hiếm trong quan hệ thương mại với Mỹ và châu Âu.
Trái với nhiều dự báo bi quan ban đầu, kịch bản lạm phát bùng nổ và suy thoái sâu đã không xảy ra. Kinh tế Mỹ chỉ suy giảm nhẹ trong quý I/2025 do doanh nghiệp tăng tốc nhập khẩu trước thời điểm thuế có hiệu lực, sau đó nhanh chóng phục hồi nhờ làn sóng đầu tư vào trí tuệ nhân tạo và sức mua tiêu dùng vững vàng. Quỹ Tiền tệ Quốc tế thậm chí đã hai lần nâng dự báo tăng trưởng kinh tế toàn cầu trong năm, khi mức độ bất ổn giảm dần và các thỏa thuận giảm thuế được công bố.
Những ẩn số cho năm 2026
Bước sang năm 2026, một câu hỏi then chốt là tính hợp pháp của các biện pháp thuế quan mà ông Trump áp đặt. Cuối năm 2025, Tòa án Tối cao Mỹ đã xem xét các sắc thuế đối ứng và thuế liên quan đến hàng hóa từ Trung Quốc, Canada và Mexico, với phán quyết dự kiến được đưa ra vào đầu năm 2026. Nếu các biện pháp này bị bác bỏ, nguy cơ đàm phán lại thỏa thuận hoặc gia tăng bất ổn là điều khó tránh khỏi.
Song song đó, châu Âu cũng đứng trước lựa chọn khó khăn trong quan hệ thương mại với Trung Quốc, khi các doanh nghiệp EU ngày càng gặp trở ngại tại thị trường Trung Quốc đang tăng trưởng chậm, trong lúc hàng hóa Trung Quốc tiếp tục mở rộng ảnh hưởng tại châu Âu.
Ngoài ra, thỏa thuận tạm thời giữa Mỹ và Trung Quốc dự kiến hết hạn vào nửa cuối năm 2026, trong khi hiệp định thương mại với Canada và Mexico cũng sẽ được rà soát lại. Tất cả những yếu tố này cho thấy thương mại toàn cầu trong năm tới vẫn sẽ đối mặt với nhiều biến số khó lường.
