Tòa án Tối cao Mỹ hoài nghi tính hợp pháp thuế quan của ông Trump

Topforexvn.com – Ngày 05/11, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã tổ chức phiên điều trần quan trọng nhằm xem xét tính hợp pháp của các mức thuế quan toàn diện do Tổng thống Donald Trump ban hành, trong bối cảnh nhiều thẩm phán, cả bảo thủ lẫn tự do, đều bày tỏ hoài nghi về thẩm quyền của Tổng thống trong việc áp đặt thuế mà không cần Quốc hội thông qua.

Tòa án Tối cao Mỹ chất vấn tính hợp pháp thuế quan của chính quyền Trump

Trong hơn 2,5 giờ tranh luận, luật sư D. John Sauer, đại diện cho chính quyền Trump, đã phải đối mặt với hàng loạt câu hỏi gay gắt từ các thẩm phán. Họ tập trung vào vấn đề liệu Tổng thống có vượt quá quyền hạn được Hiến pháp quy định khi áp đặt thuế quan mà không có sự phê chuẩn của cơ quan lập pháp hay không.

Thẩm phán Sonia Sotomayor thẳng thắn chất vấn: “Ông nói thuế quan không phải là thuế, nhưng bản chất của nó rõ ràng là thuế. Chúng tạo ra doanh thu từ người dân Mỹ và bổ sung ngân sách cho chính phủ.”

Luật sư Sauer phản biện rằng đây là “thuế quan điều tiết, không nhằm mục đích tăng thu ngân sách”, đồng thời khẳng định “nguồn thu phát sinh chỉ là hệ quả phụ”.

Trước đó, tòa án liên bang cấp dưới đã phán quyết rằng Tổng thống Trump không có cơ sở pháp lý theo Đạo luật Quyền lực Kinh tế Khẩn cấp Quốc tế (IEEPA) để áp dụng thuế quan trên diện rộng đối với hàng nhập khẩu, bao gồm các mặt hàng liên quan đến fentanyl từ Canada, Trung Quốc và Mexico.

Đáng chú ý, ngay cả các thẩm phán bảo thủ cũng bày tỏ lo ngại. Thẩm phán Neil Gorsuch cảnh báo: “Nếu Tổng thống có thể đơn phương viện dẫn tình trạng khẩn cấp quốc gia để áp đặt thuế, thì Quốc hội sẽ mất quyền kiểm soát. Một khi quyền này được trao, gần như không thể thu hồi, điều đó khiến quyền lực hành pháp phình to và rời xa ý chí của người dân.”

Các thẩm phán bảo thủ khác như John Roberts, Amy Coney Barrett, Brett Kavanaugh và Samuel Alito cũng liên tục chất vấn phía chính quyền Trump, đây là dấu hiệu cho thấy tòa án với đa số bảo thủ (6–3) không hoàn toàn đứng về phía ông Trump trong vụ kiện này.

Theo hồ sơ vụ án, chính quyền Trump đã áp đặt thuế quan khởi điểm 10%, sau đó tăng lên 50% đối với một số mặt hàng từ Ấn Độ và Brazil. Ước tính, nếu duy trì, chính sách này có thể mang lại 3.000 tỷ USD cho ngân sách Mỹ đến năm 2035.

Báo cáo gần đây của Ủy ban Ngân sách Liên bang Có trách nhiệm (CRFB) cho biết, thuế hải quan đã mang về 151 tỷ USD cho chính phủ Mỹ trong nửa cuối năm tài khóa 2025, tăng gần 300% so với cùng kỳ năm 2024.

Đại diện bên nguyên, luật sư Neal Katyal, nhấn mạnh: “Thuế quan, về bản chất, chính là thuế. Hiến pháp quy định rõ quyền đánh thuế thuộc về Quốc hội, không phải Tổng thống.” Ông cũng chỉ ra sự bất nhất trong chính sách khi Mỹ áp thuế 39% đối với hàng nhập khẩu từ Thụy Sĩ, dù đang thặng dư thương mại với quốc gia này.

Phía chính quyền Trump hiện yêu cầu Tòa án xử lý khẩn cấp. Bộ trưởng Tài chính Scott Bessent cảnh báo rằng nếu thuế quan bị tuyên bố là bất hợp pháp và phán quyết bị trì hoãn tới mùa hè 2026, chính phủ Mỹ có thể phải hoàn trả tới 750 tỷ USD cho các doanh nghiệp.

Sau phiên điều trần, ông Bessent ca ngợi luật sư Sauer đã “trình bày lập luận chặt chẽ về việc sử dụng quyền hạn thuế quan theo IEEPA”, đồng thời chỉ trích bên nguyên “thiếu hiểu biết về chiến lược thương mại của chính quyền Trump”.

Các nhà phân tích nhận định, vụ kiện này là thử thách pháp lý quan trọng nhất của Tổng thống Trump trong nhiệm kỳ thứ hai, có thể định hình giới hạn quyền lực của Tổng thống Mỹ trong chính sách thương mại quốc tế trong nhiều năm tới.