GDP là gì? Vì sao chúng lại quan trọng

Khi đánh giá mức độ sản xuất của một quốc gia hoặc quốc gia ở quy mô vĩ mô, ít con số nào quan trọng hơn để hiểu hơn GDP. Vậy GDP là gì?

Chỉ cần nhìn thoáng qua, con số này có thể cho bạn cảm nhận về quy mô của nền kinh tế quốc doanh và khi so sánh với dữ liệu trong quá khứ, cho dù nền kinh tế đang phát triển hay thu hẹp. Do đó, đây là một công cụ quan trọng để các nhà đầu tư, các nhà lãnh đạo doanh nghiệp và các nhà hoạch định chính sách hiểu được cả trong nước và quốc tế.

• Giới thiệu chung về chỉ số DAX và cách giao dịch hiệu quả
• DCA là gì? Có nên sử dụng chiến thuật DCA hay không?
• Tìm hiểu về chứng chỉ CFA và những lợi ích CFA đem lại
• Chức năng và vai trò của thị trường tài chính đối với nền kinh tế
• Trái phiếu là gì? Có nên đầu tư trái phiếu hay không?

Nếu bạn quan tâm đến kinh doanh, kinh tế hoặc các vấn đề quốc tế, điều quan trọng là phải hiểu GDP là gì. Dưới đây là cái nhìn về GDP là gì và cách tính toán chúng, cũng như vì sao chúng lại quan trọng như vậy.

Chỉ số GDP là gì?

GDP (Gross Domestic Product) là tổng sản phẩm quốc nội, đại diện cho tổng giá trị tiền tệ, hoặc giá trị thị trường của hàng hóa và dịch vụ thành phẩm được sản xuất trong một quốc gia trong một thời kỳ, thường là một năm hoặc một quý. Theo nghĩa này, GDP là một phép đo sản xuất trong nước và có thể được sử dụng để đo sức khỏe kinh tế của một quốc gia.

Công thức tính GDP là gì?

Có ba cách khác nhau mà các nhà kinh tế và nhà thống kê có thể tính toán GDP của một quốc gia và về mặt lý thuyết, tất cả chúng phải tạo ra cùng một con số:

• Các khoản chi tiêu: Đây là giá trị của mọi thứ được mua trong nước cộng với xuất khẩu ròng của quốc gia đó sang các quốc gia khác.
• Thu nhập: Đây là thu nhập của tất cả các cá nhân và doanh nghiệp trong cả nước. Còn được gọi là thu nhập trong nước.
• Sản xuất: Đây là giá trị thị trường của mọi thứ được sản xuất trong nước.

Cách tính GDP dựa trên chi tiêu

GDP = tiêu dùng (C) + đầu tư (I) + chi tiêu chính phủ (G) + (xuất khẩu (X) – nhập khẩu (M)).

Phương pháp chi tiêu dựa trên ý tưởng rằng tất cả hàng hóa và dịch vụ cuối cùng được sản xuất trong một nền kinh tế phải được mua bởi một người nào đó. Hàng hóa tồn đọng được coi là người sản xuất đã mua.

Hãy chia nhỏ từng thành phần của phép tính để hiểu rõ hơn GDP là gì và tại sao con số này lại quan trọng đối với các nhà kinh tế:

• Tiêu dùng chiếm phần lớn nhất trong tính toán GDP. Đây là bất cứ thứ gì mà một hộ gia đình hoặc cá nhân sẽ tiêu tiền vào, như hàng hóa không thể sửa chữa được, bao gồm thực phẩm, quần áo,..cũng như những thứ như tiền thuê nhà. Lưu ý rằng mua tài sản không được bao gồm trong tiêu dùng.
• Đầu tư ở đây tức là các khoản đầu tư vào thiết bị hoặc vật liệu mới của một doanh nghiệp. Các hộ gia đình mua tài sản được bao gồm trong các khoản đầu tư vì nhà được mua bằng khoản vay (hầu hết các hộ gia đình sẽ không trả trước tất cả tiền mặt cho tài sản). Các khoản đầu tư, chẳng hạn như mua cổ phiếu, không được bao gồm trong định nghĩa đầu tư này vì được coi là tiết kiệm.
• Chi tiêu của chính phủ là tổng của tất cả mọi thứ mà chính phủ đã mua hoặc chi tiền vào đó. Chi tiêu chính phủ không bao gồm những khoản thanh toán hoặc chi phí cho các chương trình như phúc lợi hoặc an sinh xã hội.
• Hàng hóa xuất khẩu là tất cả những hàng hóa được sản xuất trong nước và bán sang các nước khác.
• Nhập khẩu là tất cả những hàng hóa được sản xuất ở nước khác và bán cho nước này. Nhập khẩu phải được trừ khỏi xuất khẩu vì nếu không sản xuất nước ngoài sẽ được tính là cung cấp trong nước.

Cách tính GDP dựa trên thu nhập

GDP = Tiền lương của người lao động + tổng thặng dư hoạt động + tổng thu nhập hỗn hợp + (thuế – trợ cấp sản xuất và nhập khẩu).

• Trả công cho người lao động là toàn bộ các khoản trả cho người lao động. Điều này cũng bao gồm bất kỳ khoản thanh toán phúc lợi nào như an sinh xã hội.
• Thặng dư gộp về cơ bản là lợi nhuận của các doanh nghiệp được hợp nhất. Hầu hết các doanh nghiệp lớn với nhiều nhân viên được hợp nhất.
• Tổng thu nhập hỗn hợp là tổng lợi nhuận của những doanh nghiệp chưa hợp nhất. Nhiều doanh nghiệp nhỏ chưa được hợp nhất.

Cách tính GDP dựa trên sản lượng

Cách tiếp cận này có tính đến giá trị gia tăng cho toàn bộ sản lượng trong nước. Giá trị gia tăng được tính bằng cách lấy giá mà người bán đang bán một sản phẩm và trừ đi giá mà người bán đã mua sản phẩm từ nhà cung cấp.

Bạn nên sử dụng công thức nào để tính GDP?

Cả ba phương pháp nêu trên đều có cùng một phép đo GDP, tuy nhiên, giữa chúng thường có sự khác biệt nhỏ, thường là do sự khác biệt trong số liệu thống kê thô được sử dụng để tính toán chúng.

Các thành phần cơ cấu GDP là gì?

Tiêu dùng (C)

Tiêu dùng đại diện cho tổng số hàng hóa và dịch vụ được mua bởi người dân, chẳng hạn như các mặt hàng bán lẻ hoặc tiền thuê nhà và nó tăng lên khi tiêu dùng nhiều hơn. Đây là thành phần lớn nhất của GDP. 

Thông thường, các chuyên gia coi mức tiêu dùng tăng đều đặn là dấu hiệu của một nền kinh tế lành mạnh vì điều đó biểu thị niềm tin của người tiêu dùng vào chi tiêu so với sự không chắc chắn trong tương lai và thiếu chi tiêu.

Đầu tư (I)

Đầu tư đề cập đến bất kỳ khoản đầu tư trong nước hoặc chi tiêu vốn vào các tài sản mới sẽ mang lại lợi ích trong tương lai. Để đầu tư vào hoạt động kinh doanh, các công ty chi tiền mua thiết bị, hàng tồn kho và xây dựng cơ sở mới. Chênh lệch giữa tiêu dùng và đầu tư là khoảng thời gian mà hàng hóa hoặc dịch vụ được mua mang lại lợi ích cho người mua.

Đầu tư rất quan trọng vì mức đầu tư cao hơn sẽ tăng năng lực sản xuất và tăng tỷ lệ việc làm.

Chính phủ (G)

Chính phủ đại diện cho tiền (chi tiêu tiêu dùng và tổng đầu tư) mà chính phủ chi cho hàng hóa và dịch vụ, chẳng hạn như giáo dục, giao thông, quân sự hoặc cơ sở hạ tầng. Chi tiêu này được tài trợ bởi thuế và các công ty hoặc đi vay. Để đạt được thặng dư thay vì thâm hụt, chính phủ cần thu nhiều tiền hơn chi tiêu.

Chi tiêu của chính phủ càng trở nên quan trọng hơn cần xem xét trong bối cảnh suy thoái kinh tế khi chi tiêu của người tiêu dùng và đầu tư kinh doanh sụt giảm nghiêm trọng.

Xuất khẩu – Nhập khẩu (XM)

Phần xuất khẩu – nhập khẩu của công thức đề cập đến việc xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ được sản xuất trong nước và bán ra nước ngoài, trừ đi phần nhập khẩu mà người tiêu dùng trong nước mua. Điều này bao gồm tất cả các khoản chi tiêu của các công ty có vị trí địa lý trong nước.

Nếu xuất khẩu của quốc gia (X) lớn hơn giá trị nhập khẩu (M), thì giá trị ròng là dương và quốc gia có thặng dư thương mại. Tương tự như vậy, nếu M lớn hơn X, quốc gia đó đang thâm hụt thương mại.

Hãy nhớ rằng tỷ lệ GDP không thể so sánh trực tiếp giữa Hoa Kỳ và các quốc gia khác, nhưng phương trình, số liệu và thông tin được sử dụng để tính GDP là tương tự trên toàn cầu.

Các phân loại của GDP là gì?

GDP thực tế

GDP thực là phép tính GDP được điều chỉnh theo lạm phát. Giá hàng hóa và dịch vụ được tính theo mức giá cố định, thường được xác định theo năm gốc xác định trước hoặc sử dụng mức giá của năm trước. GDP thực tế được coi là bức chân dung chính xác nhất về nền kinh tế và tốc độ tăng trưởng kinh tế của một quốc gia.

GDP danh nghĩa

GDP danh nghĩa được tính toán với lạm phát. Giá hàng hóa, dịch vụ được tính theo mặt bằng giá hiện hành.

Công dụng của GDP là gì?

GDP được các nhà kinh tế sử dụng để xác định sức khỏe của nền kinh tế và liệu một nền kinh tế có đang phát triển hay không, cũng như đo lường tác động của lạm phát và giảm phát.

• Tăng trưởng GDP qua các quý liên tiếp cho thấy nền kinh tế đang mở rộng. Nếu tăng trưởng GDP và tăng trưởng kinh tế tiếp tục, điều này có thể báo hiệu cho các nhà kinh tế rằng có thể có nguy cơ lạm phát và các nhà hoạch định chính sách nên tăng lãi suất để giúp giảm bớt những hậu quả của tăng trưởng.
• Nếu tốc độ tăng trưởng GDP âm trong hai quý liên tiếp trở lên thì được coi là suy thoái. Điều này cho các nhà kinh tế và các nhà hoạch định chính sách thấy rằng các biện pháp tăng cường hoạt động kinh tế, như hạ lãi suất hoặc in thêm tiền, là cần thiết để duy trì sự ổn định.

Dữ liệu GDP cũng có thể chỉ ra cách các quốc gia hoặc khu vực kinh tế khác đo lường so với nhau. 

Hạn chế của việc sử dụng GDP là gì?

• GDP nói chung không xác định chính xác được mức sống. Mặc dù Trung Quốc có GDP lớn nhưng mức sống của nước này khá thấp và được coi là nước có “thu nhập trung bình”. Mặt khác, Hoa Kỳ có một trong những tiêu chuẩn sống cao nhất trên thế giới, với thu nhập cao và một lượng lớn chi tiêu của người tiêu dùng.
• GDP không bao gồm những chi phí về môi trường của sản lượng kinh tế. Ví dụ, cốc nhựa sử dụng một lần được sản xuất và bán được tính vào GDP nhưng chi phí lâu dài liên quan đến việc thải bỏ và tác hại mà nó gây ra cho môi trường không được tính vào.

GDP là một thước đo quan trọng của nền kinh tế. Tuy nhiên, trong khi GDP có thể phản ánh mức sống của một quốc gia, nó không tính đến mức sống chung, sức khỏe và hạnh phúc của dân số. 

Kết luận

GDP là gì? GDP đo lường tổng giá trị của tất cả hàng hóa và dịch vụ cuối cùng được sản xuất của một quốc gia trong một khoảng thời gian. GDP chỉ là một số liệu, kiến thức về tài chính mà bạn nên tìm hiểu, nhưng chắc chắn chúng là một số liệu quan trọng. Rất ít con số chứa nhiều thông tin có giá trị như GDP.

Nếu bạn là một nhà lãnh đạo doanh nghiệp, doanh nhân, nhà đầu tư hoặc nhà hoạch định chính sách đầy tham vọng, việc hiểu rõ về GDP là gì và cách thức hoạt động của GDP, cũng như những thước đo từng thành phần sẽ là một bước quan trọng trong quá trình phát triển nghề nghiệp của bạn.